وبـلاگــــ شهیــــد برونــســی

نظریه ی لزوم تجدید حیات اسلام و بیداری مسلمانان و در مرحله ی پیشرفته تر آن تجدید بنا یا بازسازی تفكر دینی در سده های اخیر از سوی رهبران، مصلحان و متفكران دینی جهان اسلام ارائه و پی گیری شده است تا ضمن جبران عقب ماندگی انحطاط داخلی جوامع اسلامی، با هجوم فرهنگ و تمدن غرب استعمارگر به گونه یی جدی مقابله شود. این تفكر اندیشه ی غالب جریان های فكری - سیاسی مسلمانان، به ویژه از نیمه ی دوم قرن نوزدهم تا دهه های آغازین سده ی بیستم، بود و حیات فرهنگی، سیاسی و اجتماعی جهان اسلام را به شدت تحت تاثر قرار داد. ⁽¹⁾ 
یكی از ثمره های شیرین تجدید حیات اسلام و بیداری مسلمانان، انقلاب اسلامی است. پیروزی انقلاب اسلامی زمانی به وقوع پیوست كه اردوگاه های شرق و غرب هرگونه تحرك دینی و بازسازی معنوی را قاطعانه انكار می كردند. غول شرق، دین را افیون مردم می شمرد و آموزه های غرب در قالب مدرنیته «اومانیسم » هرگونه ایده ی ماورای طبیعی را نفی می كرد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، گروه ها و نحله های فكری كوشیدند بر اساس دیدگاه خویش به توجیه و تفسیر پیروزی انقلاب پردازند. بر این اساس، در مورد چرایی انقلاب اسلامی تئوری های گوناگون ارائه شد; دسته یی آن را توطئه ی ابرقدرت ها شمردند; گروهی مدرنیزاسیون را عامل آن معرفی كردند، جمعی اقتصاد را زیربنای پیروزی اش خواندند و شماری دیكتاتوری خاندان پهلوی را عامل آن به شمار آوردند. البته همه ی عوامل یاد شده در آگاهی و تهییج مردم مؤثر می نماید; ولی آنچه همه ی این عناصر را گردآورد و خود به عنوان مهم ترین علت عمل كرد، باورهای دینی مردم بود. زمانی كه جمعی از رادیكال ها اندیشه ی كار سیاسی دراز مدت در سر می پروراندند، گروهی در پی آموزش سیاسی كارگران بودند، دسته یی در اندیشه ی احیای حزب طبقه ی كارگر به سر می بردند، شماری به آغاز انقلاب از روستاها (مانند انقلاب چین) می اندیشیدند، برخی تجربه ی انقلاب كوبا را نجات بخش و قابل اجرا می دانستند، جمعی به شروع حركت از جنگل های شمال و بعضی به آغاز نهضت از كوه های جنوب معتقد بودند، انقلاب از مسجدها آغاز شد; انقلابی كه در محتوا، ساختار، روش، رهبری و شعارها با هیچ انقلاب شناخته شده ی دیگری قابل مقایسه نمی نمود. رهبری این انقلاب را كسانی در دست داشتند كه موفق شده بودند از «الله اكبر» یك شعار سیاسی بسازند. ⁽²⁾ 
این مقاله به بررسی مختصر دست آوردهای انقلاب اسلامی در محورهای زیر می پردازد: 
1. استقلال سیاسی 2. مشاركت مردم 3. مشاركت زنان در سیاست و اجتماع 

استقلال سیاسی 
یكی از شعارهای اصلی مردم ایران در كوران انقلاب اسلامی شعار «نه شرقی نه غربی جمهوری اسلامی » بود. این شعار نتیجه ی طبیعی رخدادهای گذشته، به ویژه استقلال سیاسی ایران در دوره ی معاصر، شمرده می شود. دخالت های ناروای دولت های روس و انگلیس و سپس امریكا بخشی از واقعیت تلخ و جانكاه تاریخ معاصر ایران است. شعارهای انقلاب، ضمن تاكید بر عدم تغییر مرزهای جغرافیایی بر لزوم دخالت مردم در تصمیم گیری های سیاسی و نفی سلطه ی بیگانگان تاكید می كرد. شعار نه شرقی نه غربی ملت ایران در آغاز پیروزی انقلاب اسلامی، مخالفتی آشكار با نظام دو قطبی در روابط بین الملل بود. این شعار اكنون - كه امریكا داعیه ی رهبری جهان تك قطبی دارد - نیز ویژگی خود را حفظ كرده است و بر ضرورت استقرار نظام چند قطبی در جهان تاكید می ورزد. 

مشاركت مردم در سرنوشت اجتماعی خویش 
در اندیشه ی امام خمینی، تعیین سرنوشت كشور از طریق مشاركت سیاسی فعال مردم در كلیه ی امور از محوری ترین موضوعات است. «این ملت، یعنی هر ملتی حق دارد سرنوشت خود را تعیین كند، از حقوق بشر است. در اعلامیه ی حقوق بشر هر كسی، هر ملتی، خودش باید سرنوشت خودش را تعیین كند. ملت ما هم الآن ایستاده اند، می خواهند سرنوشت خودشان را تعیین كنند» . ⁽³⁾ 
امام حق تعیین سرنوشت را برای افراد امری عقلایی می داند و می فرماید: «باید اختیار دست مردم باشد. این یك مسئله ی عقلی است. هر عاقلی این مطلب را قبول دارد كه مقدرات هر كسی باید دست خودش باشد» . ⁽⁴⁾ 
این امر به بهترین وجه در قانون اساسی جمهوری اسلامی متبلور شده است. 
اصل 56 قانون اساسی می گوید: «حاكمیت مطلق بر انسان و جهان، از آن خداست و هم او انسان را بر سرنوشت اجتماعی خویش حاكم ساخته است. هیچ كس نمی تواند این حق الهی را از انسان سلب كند و یا در خدمت منافع فرد یا گروهی خاص قرار دهد; و ملت این حق خداداد را از طرقی كه در اصول بعد می آید اعمال می كند.» 
داشتن اختیار و حق انتخاب برای انسان از اصول خدشه ناپذیر آموزه های دینی است. اختیار به انسان شرافت و كرامت می بخشد و انسان دست بسته هرگز نمی تواند مورد مؤاخذه قرار گیرد. از سوی دیگر، انسان جانشین خدا در زمین است; «انی جاعل فی الارض خلیفة » ⁽⁵⁾ ; و بی تردید جانشین خدا از كرامت، شرافت و آزادی انتخاب و حق تعیین سرنوشت برخوردار است. چنان كه در قانون اساسی نیز تصریح شده مردم حق تعیین سرنوشت اجتماعی خویش را از راه هایی اعمال می كنند. بهترین شیوه ی مشاركت در تعیین سرنوشت، انتخاب زمام داران به وسیله ی مردم است. اصل سوم، شصت و دوم و شصت و سوم قانون اساسی آشكارا به انتخابات اشاره می كند. در اصل شصت و دوم آمده است: «مجلس شورای اسلامی از نمایندگان ملت - كه به طور مستقیم و با رای مخفی انتخاب می شوند - تشكیل می گردد.» 
به نظر می رسد، در این اصل سه نكته ی مهم زیر مورد توجه قرار گرفته است: 
الف) نمایندگان باید برگزیدگان ملت باشند; یعنی باید مقدمات انتخابات چنان باشد كه نتایج آن بیانگر خواست مردم شمرده شود. 

ب) نمایندگان ملت با رای مستقیم مردم انتخاب می شوند. بدین ترتیب، مردم بدون واسطه نظر شخصی خود را اعلام می دارند و نتیجه ی انتخابات خواست مردم را صحیح تر و دقیق تر می نمایاند. 
ج) نمایندگان ملت با رای مخفی انتخاب می شوند. در رای گیری مخفی رای دهنده بدون هراس و محافظه كاری نظر حقیقی خود را اعلام دارد. بدین ترتیب، آزادی انتخابات افزایش می یابد و هدف اصلی - كه اداره ی امور كشور به دست مردم است - تامین می گردد. 

مشاركت زنان در صحنه های مختلف سیاسی - اجتماعی 
بانوان ایران با حفظ اصول و موازین اسلامی از هیچ گونه فداكاری در راه به ثمر رساندن انقلاب اسلامی خودداری نكردند. آن ها پا به پای مردان راه پیمایی كردند، شعار دادند، زندان رفتند، شكنجه شدند و به شهادت رسیدند. افزون بر این، آن ها در جنگ تحمیلی شركت جستند و به اسارت دشمن نیز درآمدند. به نظر می رسد، زنان در هیچ برهه یی از تاریخ نقش و جایگاهی چنین والا نداشته اند. حقوق و كرامت انسانی زن در جمهوری اسلامی از اهمیت بسیار برخوردار است. در اصل بیست و یكم قانون اساسی چنین می خوانیم. 
«دولت موظف است حقوق زن را در تمام جهات با رعایت موازین اسلامی تضمین نماید و امور زیر را انجام دهد: ایجاد زمینه های مساعد برای رشد شخصیت زن و احیای حقوق مادی و معنوی او، حمایت از مادران در دوران بارداری و حضانت، ایجاد دادگاه صالح برای حفظ كیان خانواده، ایجاد بیمه ی خاص برای بیوگان و زنان سالخورده و....»